در فضا چه بویی حس میکنیم؟
فضانوردان برخی رایحههای غیرمعمول در فضا را توصیف کردهاند، که با توجه به اینکه ساختار آن بسیار متفاوت از زمین است، این مورد، مورد عجیبی است. حال سوال این است که فضا دقیقا چه بویی دارد و منبع این بوها چیست؟
فضا یک منطقه خلاء بدون هوا است، بنابراین عملا، شما نمی توانید چیزی را در فضا بصورت مستقیم استشمام کنید. اگر اینکار را انجام دهید، مرگ را استشمام می کنید. فضا یک خلاء کامل نیست و مملو از انواع مولکولها است. اما نمیتوانیم در همان زمان و مکان آن را استشمام کنیم چون نمیتوان بدون لباس و کلاه عایق در فضا حرکتی داشت.
فضانوردان چه بویی دارند؟
در طول ماموریتهای آپولو بر روی ماه، فضانوردان اغلب به محض اینکه به فضای لاک وارد می شدند و کلاه خود را از سر بر می داشتند، بویی شبیه باروت را استشمام می کردند. به طور مشابه، پس از راهپیمایی فضایی، فضانوردانی که به ایستگاه فضایی بینالمللی بازمیگردند، بوی باروت و همچنین استیک سوخته را گزارش میکنند.
دانشمندان دو فرض دارند. یکی این است که، در حالی که یک فضانورد در حال پیاده روی فضایی است، تک اتم های اکسیژن می توانند به سطح لباس فضایی بچسبند، و وقتی دوباره وارد قفل هوا می شوند اکسیژن مولکولی با آن ترکیب می شود و این بو به این شکل به وجود می آید.
پس بقیه بوها چطور؟ احتمالا چیز دیگری در جریان است. هیدروکربن های آروماتیک چند حلقه ای (PAHs) که در مواد غذایی زغالی مانند نان تست سوخته و گوشت کبابی یافت می شوند، به طور معمول در فضا وجود دارند. در واقع، بیشتر کربن بین ستاره ای در PAH ها محبوس شده است. آنها همچنین در منظومه شمسی به وفور یافت می شوند، بنابراین فضانوردان می توانند به راحتی آنها را گرفته و به داخل ایستگاه فضایی یا یک کپسول فضایی بیاورند – و احتمالاً آنها منبع بویی شبیه گوشت سوخته هستند که فضانوردان گزارش می دهند.
در واقع، ناسا با بوی فضا به عنوان چیزی فراتر از یک کنجکاوی برخورد می کند.
در سال ۲۰۰۸، آژانس به استیون پیرس – شیمیدانی که در عطرها و طعمها متخصص است – مأموریت داد تا بوی فضا را برای فضانوردان در حال تمرین بازسازی کند. به هر حال، یک فضانورد باید بتواند بین بوی PAH در لباس فضایی خود و نشت مواد شیمیایی خطرناک در ایستگاه فضایی تمایز قائل شود. پس میتوان گفت به عنوان یک موضوع مهم در تمرینات فضانوردان، استشمام بو مشابه، اصل قرار داده شده است.
ترجمه و گردآوری از؛ محمدتقی هادیان، عضو تحریریه مرکز نجوم صدر
منبع؛
HowStuffWorks
Space.com
BBC Science Focus
مرکز آموزش نجوم صدر